Mero Patra 
नेपालमा संघिय गणतान्त्रिक पद्धतिले गर्दा थुप्रै खालको अधिकारलाई राज्य पुनरसंरचना मार्फत स्थानिय तह स्थापित भएको सबैलाई सर्वविदितै छ ता की नेपालको संविधानले पनि शिक्षा सम्बन्धी अधिकार स्थानीय तहलाई जिम्मेवारी दिएको छ । स्थानीय सरकार संचालन ऐन २०७४ मा प्रष्टै उल्लेखित छ की शिक्षाको अधिकार स्थानीय तहलाई भनेर २३ वटा बुँदामा लेखिएको छ
नेपालको सामुदायिक विद्यालयहरूको विविध खालको समस्याको समाधान गर्ने निति नियम बनाउने कार्यान्वयन गर्ने सम्मको अधिकार स्थानिय तहलाई रहेको तपाई हामीलाई थाहा छ, तर स्थानीय तह नजिक हुदा हुदै पनि शिक्षामा सकरात्मक पैरवी तरिकाले किन बढन सकिएन यो गम्भीर प्रश्न रहेको देखिन्छ, अभिभावकको नजरमा किन राम्रो विद्यालय संचालन गर्न सकिाएन संस्थागत विद्यालयमा इन्टर पास गरेकोले पढाएको राम्रो हुने नतिजा हेर्दा उसैको बढी आउने रामो आउने सामुदायिक विद्यालयमा पढाउने मास्टर गर्ने तर नतिजा शून्य हुने किन यो विषयले अहिले देशै भरि सताएको अवस्था छ। शिक्षक जागीर खान मात्र आएको हो यिनिहरु दिन कटाउन मात्र विद्यालयमा उपस्थित भएको हो, यिनिहरु बाट समाज रुपान्तरण हुदैन भन्ने देखिन्छ । यस विषयमा राजनितिक दल समाजसेवि शिक्षा पेमी शैक्षिक सरोकारमंच जस्ता व्यक्तिहरु एक ठाउमा गोल बढ़ा भएर छलफलको विषय गर्नु पर्ने देखिन्छ । शिक्षामा राजनितिक भन्ने शब्द टाढा राख्नै पर्ने देखिन्छ, विद्यालय व्यवस्थापन समिति गठन, शिक्षक अभिभावक संघ गठन, विद्यालयमा विकासे कार्यक्रम पर्दा खेरि पाटीकरण, आफ्नोले गरेको सबै ठिक अरुले गरेको सबै बेठिक यो प्रवृति जहिले सम्म हटदैन तव सम्म शिक्षामा परिबर्तको नारा तपाई हामीले लिनु बेकार हो, यो मेरो निजि विचार । जति पनि शैक्षिक क्षेत्रको अब्बल भन्ने मान्छे समाज रुपान्तरणको लागी लागेर केही गर्छ भनेर आफनो प्राण त्यागेर लागेको हुन्छ, यसले अब केही परिवर्तण गर्न खोज्दै छ है भनेर खुटटा तान्ने तिर लागेकै हुन्छ।
अव के गर्ने ? राम्रो लाई राम्रो भन्ने जुन खालको परिपाटी सोचाई नेपाली समाजमा हटिसकेको हो की भन्ने शंका लाग्न थालेको छ ,अव त कम्तीमा अरु केही गर्न नसके पनि तपाईले गरेको यो काम राम्रो छ भनेर स्यावासी त दिन सकिन्छ होला नि त्यो हाम्रो बर्तमान समाजमा कमै मात्र देखिन्छ । फरक कुरा यही हो की हामी शिक्षण पेशामा लागेका मित्रहरुले सवै भन्दा पहिला आफनो पदिय जिम्मेवारी के हो त्यो बुझन जरुली देखिन्छ। मैले कन हद सम्मा कार्य गर्दा सम्पुर्ण विद्यार्थी, अभिभावक लगायत राजनितिक दल,संघसस्था ,गैर सरकारी सस्थामा विश्वास दिलाउन सकिन्छ त्यो कार्यामा विश्वास्तता भएर हिन्ने हो भने हामी किन पछि परिन्छ त निति नियम बनाउने त्यसको कार्यान्वयन गर्ने कार्य स्थानिय सरकारबाट अनिवार्य भएकै छ मात्र त्यसको अनुशरण गर्ने कार्य विद्यालय प्रशासन शिक्षक मित्रहरु विद्यालय व्यवस्थपन समिति शिक्षक अभिभावक संघ लगायतका मानिसहरुले गर्ने हो।
लेखक : बुद्ध बहादुर रुम्बा: प्रधानाध्यापक,श्री आधारभुत विद्यालय बसेरी हरिहरपुरगढी गाउँपालिका १ सिन्धुली
